Dijital Aktivizm Bağlamında Yeni Toplumsal Hareketler: Ulusal Alan Yazın Üzerinden Sistematik Literatür Taraması

Özet

Teknolojideki gelişmeler, özellikle de iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler beraberinde toplumsal hareketlerin yapısını ve toplumsal eylem biçimlerini köklü bir şekilde dönüştürmüştür. Teknolojilerdeki bu gelişim ve yeni medyanın yaygınlaşması toplulukların ve bireylerin isteklerini daha hızlı ve görünür bir şekilde dile getirmesine imkân tanımıştır. Bireylerin taleplerini dijital ortamlarda gerçekleştirmesini dijital aktivizm; dijital aktivizmin bir biçimi olarak da öne çıkan toplumsal hareketleri dijital platformlarda esnek ve yatay yapılarla örgütlenmeler olarak tanımlamak mümkündür. Bu çalışma, dijital çağın toplumsal hareketler üzerindeki etkisini incelemek, dijital aktivizmin nasıl bir güç unsuru haline geldiğini belirlemek ve dijital aktivizm ve yeni toplumsal hareketler arasındaki ilişkiyi sistematik literatür taraması yöntemi ile belirli kategoriler oluşturarak ele almayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda araştırmada 2010-2025 yılları arasında Türkçe ve İngilizce olarak yayımlanmış çalışmalar incelenmiş; Dergi Park, Google Scholar ve YÖKTEZ veri tabanlarında yer alan anahtar kelimeler “dijital aktivizm”, “yeni toplumsal hareketler”, “online aktivizm”, “çevrimiçi aktivizm” kullanılarak yapılmış olan tarama sonucunda 79 çalışma analiz edilmiştir. Çalışmada sonunda elde edilen bulgular, yeni toplumsal hareketlerin görünürlük ve örgütlenme kapasitelerinde dijital aktivizmin etkili olarak yeni toplumsal hareketlerin yayılım hızını artırdığını, özellikle dijital medya platformları aracılığıyla bireylerin toplumsal hareketlere katılım süreçlerini hızlandırdığını ortaya koymuştur. Yeni toplumsal hareketlerin kitleselleşmesini ve çevrimiçi görünürlük gücünü artıran dijital aktivizm, toplumsal dönüşüm süreçlerinde harekete geçirici bir unsur olarak değerlendirilmeli; ancak toplumsal değişim için çevrimdışı örgütlenmeler ve eylemlerle desteklenmelidir.