NEW MEDIA LITERACY AND MISINFORMATION: SAMPLE OF THE UKRAINE-RUSSIA CRISIS

Özet

Bir anda patlak veren ve dünya gündemini etkisi altına alan Ukrayna-Rusya krizi, 24 Şubat’ta Rus askeri birliklerinin Ukrayna’yı işgali ile başlamıştır. Bu durum yeni medya olanakları vasıtası ile hızla yayılmış, hakkında pek çok doğru veya yanlış haber yapılmıştır. Tüm dünyada bu durumun bir yandan savaş olarak tanımlanıp tanımlanmayacağı tartışılırken her gün binlerce mesaj ve haber yeni medya aracılığı ile yayılmaya başlamıştır. Özellikle sosyal medya platformları üzerinde paylaşılan bilgilerin pek çoğunun doğruluğu tartışmalı durumdadır. Yeni medya olanakları vasıtasıyla paylaşılan bu kritik bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek üzere bilgi-doğrulama/teyit platformları çalışmalarına ilk günden itibaren başlamıştır. Başkaca örneklerinde olduğu üzere Ukrayna-Rusya krizine yönelik de pek çok yanlış, doğrulanmaya muhtaç bilgilinin paylaşıldığı görülmektedir. teyit.org, dogrulukpayi.com olmak üzere iki bilgi-doğruma platformunda da bu bilgilerin teyit edildiği görülmektedir. Böylece yeni medya platformlarında paylaşıma/dolaşıma sokulan dikkat çekici bilgilerin sorgulanması, araştırılması ve doğrulanması süreçlerinin gerçekleştirilmesi mümkün olabilmektedir. Mezenformasyon olarak tanımlanan süreçlerle mücadele etmek doğru bilginin yayılımını gerçekleştirmek bakımından önemli hale gelmiştir. Bu bağlamda bu çalışma, mezenformasyon faaliyetleri ile yeni medya okuryazarlığı konusuna odaklanmaktadır. Ayrıca, yanlış/yalan haberin yayılımı ile mücadelede etkili bir karşı savaş veren bilgi-doğrulama platformları üzerine yapılan araştırma sonucu elde edilen bulgulara yer verilmektedir.  Bu kapsamda en aktif iki bilgi-doğrulama organizasyonu; teyit.org ve dogrulukpayi.com web sitelerinde yer alan ve 24 Şubat- 24 Mart 2022 tarihleri arasında doğruluğu teyit edilen paylaşımlar kıyaslamalı olarak incelenmiş ve bulgular paylaşılmıştır.