YALAN HABER VE DEZENFORMASYONUN SOSYAL MEDYADA YAYILIMI: KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNİN HAARP SİLAHI OLDUĞU İDDİASI

Özet

Bu çalışmada, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli yaşanan yıkıcı deprem ve sonrasında sosyal medya üzerinden yayılan paylaşımları incelenmektedir. Çalışmanın amacı afet ve kriz dönemlerinde, sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımların yaratmış olduğu dezenformasyon, algı yönetimi ve yalan haberlerin geniş kitlelere ulaşımının etkilerini araştırmaktadır. Özellikle kriz dönemlerinde sosyal medya üzerinden gerçekliğin çarpıtılarak, toplumun belirli bir kesiminde, algı yönteminin kullanılması ve gerçekliğin yeniden inşasında sosyal medyanın etkisi anlaşılmaya çalışılmaktadır. Sosyal medya gibi büyük kitlelerin habere ve bilgiye ulaştığı alanlar, hızlı paylaşımda bulunma olanakları ve enformasyonun kontrol edilemez olması nedeniyle dezenformasyonun kaynakları arasında yer alabilmektedir. Özellikle kriz ve afet dönemlerinde ortaya çıkan veya sürekli olarak algılar üzerinde belirli toplumsal grupları etkilemek için komplo teorileri ve dezenformasyon üreten paylaşımlar dolaşıma sokulmaktadır.  Bu çalışma, yalan haberlerin ve dezenformasyonun sosyal medya aracılığı ile yayılımının, toplumsal kriz anlarında oynadığı role ilişkin bir tartışma yürütmektedir. Bunun en güncel örneği olarak Kahramanmaraş merkezli depremde HAARP silahı kullanıldığı iddiası ile ilgili paylaşıma sokulan argümanlar ve sosyal medya paylaşımları irdelenmektedir. Çalışmanın verileri depremin kaynağının HAARP silahı olduğu iddiasının depremle ilgili suni bir gündem yaratılarak yaşanan yıkımın gerçek nedenleri ve sorumlularının gizlenmesini sağladığı, toplumsal öfkenin ve tartışmanın yönünün değiştirilmesi için kullanıldığını ortaya koymaktadır.